Jak rozwijać kreatywność u uczniów?

Kreatywność to coś, co od wieków pozwala ludziom rozwijać się, odkrywać nowe rzeczy i zdobywać zupełnie nową wiedzę. Dbałość o tę zdolność u dzieci jest szczególnie ważne dla ich prawidłowego rozwoju. Sprawdź, jak stymulować kreatywność swoich uczniów!

Tworzenie sprzyjającego środowiska

Istnieje wiele czynników mogących hamować kreatywność u dzieci. Należą do nich zarówno bariery zewnętrzne (np. zbyt duża liczba uczniów w klasie), jak i wewnętrzne (np. naturalna nieśmiałość). Zadaniem nauczyciela jest stworzenie takiego środowiska szkolnego, w którym wszelkie ograniczenia spadają do minimum.

Kreatywność rozwija się tam, gdzie panuje otwartość na nieszablonowe myślenie. Warto budować w szkole atmosferę, w której uczniowie czują swobodę wyrażania swoich myśli bez obaw o ocenę. Dzieci powinny mieć możliwość testowania różnych rozwiązań, nawet jeśli niektóre z nich okażą się nietrafione. Zachęcanie ich do podejmowania ryzyka twórczego to klucz do sukcesu.

Do stymulacji pomysłowości potrzebna jest też odpowiednia przestrzeń i narzędzia. Warto zapewnić uczniom różnorodne materiały plastyczne i edukacyjne. Pozwalają one eksperymentować z formami, kolorami i strukturami, rozwijając przy tym zdolności manualne i wyobraźnię.

Nauczyciel powinien również wprowadzić uczniów w świat różnych kultur i form sztuki. Zapoznawanie dzieci z dziełami artystów z różnych epok, technikami malarskimi, muzyką czy literaturą z dalekich zakątków świata inspiruje je do poszukiwania własnych środków wyrazu.

Techniki rozwijające kreatywne myślenie

Świetnym sposobem na rozwój kreatywnego myślenia są zabawy logiczne. Należą do nich różnego rodzaju zagadki, rebusy i łamigłówki. Pomocne okazują się także takie techniki jak:

• małe ludziki – metoda wizualizacji, w której uczniowie wyobrażają sobie, jak niewielkie postacie (np. krasnale) radziłyby sobie z danym problemem;
• metaplan – technika pracy obejmująca ocenę obecnej sytuacji, określenie stanu pożądanego, analizę przeszkód i wypracowanie działań prowadzących do osiągnięcia efektu;
• techniki skojarzeniowe – metody polegające na tworzeniu powiązań między pojęciami, np. w formie łańcucha, co pomaga lepiej zrozumieć problem.

Szczególnie trafne w przypadku rozwoju kreatywności u dzieci okazuje się znane hasło „nauka przez zabawę”. Warto angażować uczniów w aktywności wykorzystujące różne materiały, np. budowanie modeli z klocków, tworzenie artystycznych kolaży czy projektowanie ciekawych konstrukcji z przedmiotów codziennego użytku. Świetnie sprawdza się też zachęcanie maluchów do samodzielnego wymyślania scenariuszy gier i ich zasad.

Praktyczne metody stymulowania kreatywności

Dorota Zając w artykule Jak rozwijać kreatywność uczniów? podaje wiele praktycznych wskazówek dotyczących organizowania zajęć grupowych dla dzieci. Pisze m.in. o tym, aby zapoznawać uczniów z różnymi rolami, jakie mogą odgrywać w danej zabawie, a następnie dbać o to, by każdy uczestnik miał okazję sprawdzić się w kilku funkcjach.

Podczas zabaw stymulujących kreatywność warto też nie udzielać dzieciom jasnych odpowiedzi. Niekiedy najlepiej reagować pytaniem na pytanie, by jeszcze bardziej pobudzać wśród dzieci samodzielną konieczność poszukiwania rozwiązań. Nauczyciel powinien wiedzieć, jak zachęcać grupę do wykorzystania talentów i pomysłów każdego uczestnika.

Oto kilka przykładów zadań, jakie Dorota Zając proponuje w ramach rozwijania kreatywności u uczniów:

• zmienione bajki – dzieci mają wymyślić i przedstawić innym zupełnie nową wersję swojej ulubionej historii;
• sycząca bajka – zadaniem uczniów jest stworzenie opowieści, w której wszystkie słowa rozpoczynają się na „s”;
• ilustrowanie przysłów – dzieci muszą przenieść na papier znane powiedzenia za pomocą kredek, farb czy flamastrów;
• wymyślanie nowych maszyn – uczniowie opracowują idee fantastycznych urządzeń, ich zasady działania i sposoby wykorzystania;
• muzyczne improwizacje – kreatywne zabawy przy melodiach to świetny sposób na rozwijanie ekspresji twórczej.

Poza tym warto zachęcać dzieci do tworzenia własnych materiałów edukacyjnych. Poprzez kreatywne projekty nie tylko rozwinie się ich wyobraźnia, ale przy okazji utrwalą one wiedzę zdobywaną na zajęciach. Nauczyciel powinien inspirować wychowanków do poszukiwania wielu rozwiązań każdego problemu.

Przy kreatywnej pracy z dziećmi ważne jest to, aby doceniać cały ich proces twórczy, a nie tylko efekt. Takie traktowanie przez nauczyciela wzmacnia pewność siebie i motywację do dalszego rozwoju u uczniów. Jak pisze w podsumowaniu swojego artykułu Dorota Zając:

„Warto dbać o rozwój kreatywności dzieci, gdyż jest ona potrzebna nie tylko w nauce czy później podczas aktywności zawodowej, ale również w życiu codziennym. Jest pomocna w nieszablonowym podejściu do rozwiązywania problemów, a także ułatwia dostosowywanie się do realiów dynamicznie zmieniającego się świata”.

Motywacja i ocenianie – jak to robić?

Aby rozwijać kreatywność uczniów, konieczne jest podejście wspierające ich naturalną ciekawość i chęć eksperymentowania. Nauczyciel powinien unikać nadmiernej krytyki, ponieważ może ona podcinać skrzydła i sprawiać, że dzieci będą bały się wychodzić poza schematy. Zamiast tego znacznie lepiej zachęcać wychowanków do refleksji nad poszczególnymi etapami ich działań.

Warto zadawać uczniom pytania – co im się udało, co mogliby poprawić, jakie inne rozwiązania mogliby jeszcze znaleźć? Wszystko to skłania dzieci do samooceny i jeszcze bardziej twórczego myślenia. Nauczyciel powinien być motywatorem do dalszych odkryć i pomysłów.

Dołącz do społeczności Nauczyciel TV – rób kursy, zdobywaj certyfikaty i stale ulepszaj swoje kompetencje!