Jak wspierać ucznia z ADHD?

Szkoła powinna być miejscem, które odpowiada na potrzeby wszystkich uczęszczających tam dzieci. Zadaniem nauczycieli jest stworzenie bezpiecznej, komfortowej przestrzeni dla różniących się od siebie uczniów. To niemałe wyzwanie, szczególnie gdy w grupie pojawiają się dzieci z ADHD. Sprawdź, jak sobie z tym poradzić!

Strategie wsparcia w klasie

Wsparcie uczniów z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej wymaga wdrożenia specjalnych strategii pomagających im w lepszym funkcjonowaniu w środowisku edukacyjnym. Jedna z podstawowych kwestii to stworzenie przestrzeni, która zminimalizuje rozpraszające bodźce, umożliwiając dziecku utrzymanie koncentracji na zadaniach.

Jak pisze Danuta Al-Khamisy w pracy pt. Wsparcie edukacyjne ucznia z nadpobudliwością psychoruchową (ADHD), „warunkiem zrozumienia dziecka dotkniętego syndromem ADHD jest pełne uświadomienie nauczycieli i wychowawców, czym w istocie jest problem nadpobudliwości psychoruchowej”. Wychowawca musi rozumieć podłoże zachowań związanych z ADHD, ponieważ brak świadomości i nieprawidłowe reakcje mogą nasilać dysfunkcje.

Warto usadzać uczniów z ADHD w miejscach z dala od okien i drzwi, aby uniknąć nadmiernych bodźców z zewnątrz. Powinni oni znajdować się blisko nauczyciela, co pozwala szybko reagować na ich potrzeby. Kolejna ważna kwestia to przekazywanie dzieciom jasnych i spójnych instrukcji. Polecenia muszą być proste i konkretne, nie mogą pozostawiać żadnych wątpliwości co do tego, co dokładnie należy zrobić.

Dzieciom z ADHD w nauce mogą pomóc różnego rodzaju wizualne techniki wsparcia, takie jak tablice zadań, kolorowe markery, plakaty czy specjalne notatki. Wspierają one w odpowiednim zaplanowaniu dnia, działaniu zgodnie z harmonogramem i pamiętaniu o zadaniach do wykonania. Dbałość o koncentrację jest szczególnie ważna u uczniów z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej.

Techniki motywacyjne dla dzieci z ADHD

Ze względu na specyfikę funkcjonowania uczniów z ADHD – impulsywność, trudności z koncentracją, szybką utratę zainteresowania – nauczyciel powinien wdrażać techniki, które będą wspierały ich wewnętrzną motywację i utrzymywały zaangażowanie w edukację.

Oto kilka przykładów działań, które mogą motywować dziecko do nauki:

• system nagród – uczeń otrzymuje pochwałę, punkt lub inną formę uznania za wykonanie zadania, podjęcie wysiłku czy przestrzeganie ustalonych zasad;
• krótkie przerwy – warto wprowadzić niedługie pauzy w czasie lekcji, bo pozwalają uczniom z ADHD na chwilę ruchu i wznowienie koncentracji;
• personalizacja zadań – można dopasowywać zadania do indywidualnych zainteresowań, pasji i mocnych stron dziecka.

Pracując z uczniami z ADHD, warto kierować się prostą zasadą 3R, na którą składają się regularność, rutyna i repetycja. Dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej czują się bezpieczniej, gdy dzień w szkole toczy się według przewidywalnego rytmu. Codzienne czynności powinny przebiegać według znanego im schematu. Stała kolejność działań pomaga uczniowi odnaleźć się w klasie i skupić uwagę.

Aby utrwalić zachowania i wiedzę przekazywaną dzieciom z ADHD, należy powtarzać informacje często i w prosty sposób. Zawsze warto upewnić się, że uczeń dobrze zrozumiał polecenie. Nierzadko wymaga to od nauczyciela dużych pokładów cierpliwości, ale jest to zupełnie naturalne. Poza tym wychowawca powinien starać się jak najlepiej zrozumieć emocje swoich podopiecznych. Empatia to klucz do sukcesu.

Współpraca z rodzicami

Niezwykle ważna jest regularna i otwarta współpraca pomiędzy szkołą a domem. Danuta Al-Khamisy pisze, że nauczyciel powinien „zachęcić rodziców do ścisłej współpracy ze szkołą w ramach wymiany doświadczeń w kwestii poznania i zrozumienia syndromu ADHD, stosowania spójnych metod wychowawczych po to, by możliwie najmocniej zminimalizować wpływ objawów nadpobudliwości na osiągnięcia szkolne dziecka”.

Warto organizować regularne spotkania z rodzicami – nie tylko wtedy, gdy u ucznia pojawiają się trudności, ale również po to, by dzielić się pozytywnymi obserwacjami na jego temat. Można prowadzić też dziennik zachowań, do którego wpisuje się różnego rodzaju pochwały czy krótkie spostrzeżenia. Taki notes pozwala rodzicom być na bieżąco z tym, co dzieje się z ich dzieckiem w szkole.

Nauczyciele i rodzice, gdy dziecko zostanie zdiagnozowane z ADHD, powinni ustalić wspólne strategie wychowawcze i edukacyjne. Spójne działania w szkole i w domu, takie jak np. jednakowe sposoby reagowania na trudne zachowania, dają uczniowi jasny komunikat, czego się od niego oczekuje oraz jakich granic musi on przestrzegać.

Indywidualne podejście do nauczania dzieci z ADHD

Edukacja dzieci z ADHD bywa dość wymagająca. Aby efektywnie nauczać osoby z zespołem nadpobudliwości ruchowej, należy indywidualnie podejść do ich potrzeb. Trzy zalecane strategie personalizacji działań to:

• różnorodne metody nauczania – materiały wizualne, ćwiczenia interaktywne, prezentacje, kolorowe karty pracy czy gry edukacyjne to narzędzia pomagające utrzymać uwagę dzieci;
• dostosowanie tempa pracy – niektóre zadania warto podzielić na krótsze etapy, a czas pracy elastycznie dopasować do możliwości ucznia;
• nowoczesne technologie edukacyjne – aplikacje do organizacji pracy, powiadomienia o ważnych zadaniach czy sprawdzianach, audiobooki i inne podobne narzędzia technologiczne pomagają dzieciom z ADHD w skupieniu i samodzielnym utrwalaniu treści.

Jednym z zadań nauczyciela jest stworzenie w szkole inkluzywnego środowiska, w którym każde dziecko czuje się dobrze. To spore wyzwanie, szczególnie gdy w grupie znajdują się uczniowie np. z deficytem uwagi, jednak przy odpowiednim zaangażowaniu można zbudować atmosferę ułatwiającą naukę całej grupie.

Chcesz wiedzieć, jak tworzyć komfortową atmosferę w klasie dla wszystkich uczniów? Dołącz do Nauczyciel TV i poszerzaj swoje kompetencje, zdobywając certyfikaty!